Endüstriyel Mobilya Üretiminde, Yangın Önleyici Tedbirler
Osman BUCAK
Elektronik Mühendisi
Özet
Ahşap sektöründe kullanılan malzeme ve yarı mamul ürünlerin hepsi kolay alev alabilme özelliğine sahip olması işletmelerde yangın tehlikesini ön plana çıkarmaktadır. Bu nedenle alınması gereken önlemler ve işletmelerimizde yangın önleme bilincinin oluşması son derece önemlidir.
Birçok işletmemiz de bu tehlike göz ardı edilmekte ve sonu hüsran olmaktadır. Aslında bu tehlike alınacak önlemler ile çok rahatlıkla önlenebilmekte ve milli servetimiz olan işletmelerimiz küçük bir dikkatsizlik veya tedbirsizlik ile yok olması önlenebilmektedir.
1. Giriş
Türkiye’de endüstriyel mobilya üretiminde yangın önleme ve yangınla mücadele teknikleri rayına oturabilmiş değildir. Bu tekniklerin oturtulabilineceği bir ray bile mevcut değildir. Yangın söndürme firmaları, sektöre özel çözümler sunamamaktadır. Bu yetersizlik yangın söndürme firmalarının sektöre ve malzeme tanımlarına uzak kalmalarından kaynaklanmaktadır. Mobilya sektörü birçok alt sektörleri de içerisinde barındırmaktadır. Bu da konunun kapsamının çok geniş olmasına neden olmaktadır. Özellikle döşemeli malzemede birçok petrol türevi ürün kullanılması. Cilalı ürünlerde patlayıcı ve parlayıcı maddelerin olması, ahşap malzemenin kendisinin yanıcı özelliğinin bulunması, yine ahşap malzemenin plastik ve plastik türevi malzemeler ile kompozit bir yapı içerisinde kullanılması gibi birçok yanmada etken maddenin farklı oran ve içeriklerde bu yapı içerisinde yer alması aslında işin ne kadar vahim olduğunu göstermektedir.
Bu nedenle ahşap sanayinde kurulan/kurulacak olan işletmelerin fizibilite çalışmalarında yangın tedbirleri ile ilgili çalışmalarında yapılması son derece önemlidir.
Firma sahiplerinin ve yatırımcıların ön planda tuttukları yatırım ve işletim maliyetleridir. Fabrikalarını güvence altına almak için sigortalatmak yolunu seçmektedirler. Sigortalamak sadece yangınının zararlarını karşılayabileceği psikolojik bir koruma şemsiyesi oluşturmaktadır. Oysaki; aynı işletmenin tekrar kurulması en az bir yıldır. Bu da bir yıllık iş kaybı dolayısıyla zarar hanesine yazılmış bol sıfırlı rakam demektir. Unutmayalım ki; sigorta yangını önlemiyor sadece beyan ettiğiniz ölçüde zararınızı karşılamayı taahhüt ediyor.
Sigorta şirketlerinin mobilya fabrikalarında kapsama aldıkları makine, tesis, hammadde ve mamul gruplarını kapsamaktadır. Bu kapsamın diğer bacağı ise tesisin yangın söndürme ve alarm sistemlerini içermektedir. Eğer fabrikanın yangın ikaz ve söndürme sistemleri yönetmelikleri karşılıyor ise bu sadece sigorta risk faktörünü düşürecek, prim ödeme limitlerinizi aşağıya çekecektir.
2. Yapılması Gerekenler
Yangın doğal afet değildir, bu felaketi alacağımız bilinçli önlemler ile önlemek hatta yangının oluşumunu önlemek tamamen bizim elimizdedir. Yangının en büyük yardımcısı tedbirsizlik ve adamsendeci yaklaşımdır.
Doğru çözümleri, yönetmelikleri de karşılayacak kapsamda ve gerçekçi mali analizler ile yapılmalıdır. Bu çözümleri şu başlıklarda toplayabiliriz.
- Yangın söndürme sistemi ile kullanım suyu depoları ve hidroforları ayrı tutulmalı (Birçok firma maalesef her iki sistemi ortak kullanmaktadırlar).
- Yangın söndürme sistemi fabrika yerleşim alanı ve planı dikkate alınarak seçilmelidir.
- Yangın tesisatında devamlı basınçlı su bulundurulmalı, kaçaklara dikkat edilmelidir.
- Kuru yangın söndürme tüplerinin ve sulu müdahale hortumlarının önleri devamlı açık olmalıdır.
- Makinelerin elektrik beslemeleri, toz toplama sistemlerinin elektrik panoları, firmanın elektrik müşavirlerince termal kameralar ile periyodik kontrollere bağlanmalıdır. Aşırı ısınan kablo, kontaktör, ve diğer elektrik ekipmanlarının ısınma nedenleri araştırılmalı ve doğru çözümler uygulanmalıdır. Elektrik ile çalışan cihazlar tozlu ortamlarda yangın çıkarabilecek en önemli ekipmanlardır.
- Toz toplama sistemlerinin temizlik ve bakımları periyota bağlanmalıdır. Mümkünse toz toplama kanallarına kıvılcım algılayıcıları ve su püskürtme valfleri takılmalıdır.
- Kaynak, taşlama gibi metal doğrama makinelerinin imalatta kullanımına çok dikkat edilmeli, maksimum koruyucu önlemler alınmalıdır. Aynı ortamda ise bu tür aletler çalıştıkları sırada toz toplama çalıştırılmamalı, çevresi hammadde, yarı mamul ve mamullerden arındırılmalıdır. Doğru olan ise Metal atölyesinin ahşap imalatından tamamen ayrı bir mekânda bulunmasıdır.
- Tiner gibi parlayıcı malzemeler rutubetli ortamlarda muhafaza edilmeli, küçük plastik açık kaplarda bu tür malzemeler açıkta bırakılmamalıdır. Kullanımdaki yanıcı malzemeler ve bu malzemeler ile nemlendirilmiş temizleyiciler, metal ve kapalı kaplarda korunmalıdırlar. Ayrıca bu tür malzemeler malzeme depo tarafından kontrollü bir şekilde üretime verilmelidir. Parlayıcı madde deposu fabrika dışında olmalı ve aydınlatma sistemi kesinlikle flüoresans lamba olmamalı. Aydınlatma sisteminin anahtarı depo dışında bulunmalı. Ortamda bulunan uçucu gazlar en ufak kıvılcımda parlayabileceği unutulmamalıdır.
- Personel yangın koruma sistemleri hakkında eğitilmeli ve yangın ekipleri kurulmalıdır. Firmaya giren her personelin uyum sürecinde yangın eğitimleri verilmelidir.
- Yerel yönetimlerce (İtfaiye Müdürlükleri) yangın eğitimleri ücretsiz verilmektedir. Bu eğitimler işletmeler tarafından planlı eğitimler içerisine alınmalıdır.
- Yangın söndürme cihaz ve ekipmanları içerisinde bulunan seyyar yangın söndürme tüpleri kesinlikle yangın olasılığının yüksek olduğu bölümlerin çerisinde değil. O mekânda yangın çıktığında alınıp yangının çıktığı bölüme hemen ulaşılabilecek uzaklıkta olmalıdır. Kesinlikle yangın olasılığı olan kapalı mekân veya odaların içerisinde değil yangın anında müdahale edilebilmesi için dışarıda bulunmalıdır.
3. Sonuç
İşletmelerin büyüklüklerine ve ürün içeriklerine bağlı olarak yangın koruma ve müdahale içeriği uzmanlarca planlanmalıdır. Fabrikalarda üretimin en büyük düşmanı işletme körlüğüdür. Bu körlük işçilerin alışıldık düzende üretim yapmalarından ve bir hatayı defalarca tekrarlamalarından kaynaklanır. İşletme sahiplerinin körlüğü ise yoğun iş temposuna kapılarak yangın tehlikelerini gözden kaçırmaları dır. Gözden kaçırdıkları bu nokta kendilerine (her ne kadar sigortalı işletmeler de olsa) çok büyük kayıplara yol açabilecektir.
Bugün işletme sahipleri ve yöneticileri işletmelerini gezerken tesislerine bir de yangın olasılığını düşünerek gezmelerini öneririm. Eminim ki; çok şey görecekler.
Güvenli günler dileğimle.