Kentsel Donatı Elemanlarında Malzeme Seçimi ve Uygulama Hataları

Kadir Tolga ÇELİK1*, Banu Çiçek KURDOĞLU2, Cenk DEMİRKIR3, Turgay ÖZDEMİR3
1 Amasya Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Amasya
2Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Trabzon
3Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, Trabzon

Özet

Yer aldıkları mekanlara kimlik ve karakter kazandıran, mekanların canlılığını ve kullanımını arttıran ve çağdaş bir görünüm sunan kentsel donatı elemanlarında malzeme hem ürün tasarımını etkilemesiyle hem de dayanım ve psikolojik bir etkiye sahip olmasıyla önemli bir yer teşkil etmektedir.

Özellikle kentsel ekoloji ve sürdürülebilir yaklaşımın önem kazandığı günümüzde kent mekanlarının bir parçası olan kentsel donatı elemanlarında kullanılacak malzemelerin ekolojik, sürdürülebilir ve yaşam kalitesine katkı sunan türde malzemeler kullanılarak tasarlanması, dayanıklı ve uzun ömürlü malzemeler olması da istenmektedir.

Bu araştırmada kentsel donatı elemanlarının ekolojik ve sürdürülebilir malzeme seçiminde nelere dikkat edilmesi gerektiği, çalışma ve uygulama hatalarının neler olduğu üzerinde durulmuştur

Anahtar Kelimeler: Kentsel Donatı Elemanları, Sürdürülebilirlik ve Kentsel Ekoloji

 

Material Selection and application Faults in Street Furniture

Abstract

Materials in street furniture, which give identity and character to the spaces in which they take place, increase the viability and use of spaces and provide modernity, have an important place in having durability and psychological effect and influencing product design.

Nowadays when urban ecology and sustainable approach gain importance, materials to be used in street furniture being a part of urban spaces are especially required to be durable and long-lived and design using types of materials like ecological, sustainable and contributing to the quality of life.

In this research, it is focus on what should be considered in the selection of ecological and sustainable materials of street furniture and what their works and application faults are.

Keywords: Street Furniture, Sustainability and Urban Ecology

 

1. Giriş

Kentsel mekanlarda mekana fonksiyonel ve estetik açıdan anlam ve kimlik kazandıran kentsel donatı elemanları; tanımlayıcı, belirleyici, bilgilendirici ve yönlendirici özellikleri barındıran, fonksiyonel ve görsel amacı oluşturmaya yarayan elemanları tanımlamaktadır (Kuter ve Kaya, 2019).

Geçmişte zorunlu gereksinimleri karşılamaya yönelik planlanmış ve tasarlanmış mekanlar olan bu donatı elemanlarının (Sakal, 2007) günümüzde kentsel mekanlarda mekanın fonksiyonunu yerine getirmeye yardımcı olması; mekanla ve diğer donatılarla entegrasyonu da sağlaması gerekmektedir (Çoban, 2013). Ayrıca bir sistem meydana getirmesi; mekanla ve etkinliklerle uyum içinde olması beklenmektedir (Düzenli vd., 2018).

Kentsel dekorasyonun canlanması katkı sağlayan ve üç boyutlu bir karaktere sahip olan kentsel donatı elemanları (Aykut, 1997) zaman içinde farklı özellikle bağlı olarak farlı sınıflandırılmalara tabi tutulmuştur.

Asatekin (1981) kentsel donatı elemanları kullanım imkanlarına göre;

• geçici olarak kullanılan kentsel donatı elemanları,
• daimi olarak kullanılan kentsel donatı elemanları,
• fonksiyonel olarak kullanılan kentsel donatı elemanları,
• yan amaçlı kullanılan kentsel donatı elemanları olarak sınıflandırılmaktadır (Düzenli, 2017).

Erdem (1995) kentsel donatı elemanlarını;

• taban elemanları,
• üst örtü elemanları,
• perdeleme ve çevreleme elemanları,
• su elemanları,
• kent mobilyaları
• çocuk oyun alanları,
• spor alanları,
• teknik alt yapı gerektiren ekipmanlar olarak belirtmiştir.

Aksu (2012) kamusal alanlardaki kullanılan donatı elemanlarını;

• zemin kaplamaları,
• oturma birimleri,
• aydınlatma elemanları,
• işaret ve bilgi levhaları,
• sınırlandırıcılar,
• su öğesi,
• üst örtü öğeleri,
• satış birimleri,
• sanatsal objeler,
• oyun alanı elemanları,
• diğer öğeler (çöp kutuları, çiçeklikler, bisiklet park yerleri, meydan saatleri, bitkisel öğeler, bayrak direkleri, vb.) olarak sınıflandırmaktadır (Şekil 1).

Bazı otoriteler göre de kent donatıları (Street Furniture) ve kent donanımları (Street Hardware) arasında bir ayrım olduğu söylenmektedir. Kentsel donatı elemanlarının haricinde park metreler, trafik işaret ve lambaları, rögar kapakları, kamu direkleri, yangın muslukları gibi topluma hizmet eden donanımlardan ve mekanik sistemleri kent donanımları kategorisinde değerlendirmektedir (Kaya, 2001).

Donatı elamanları bir sanayi ürünü olarak bakıldığından kullanım amacına göre uygun olması, kullanıcı ergonomisi düşünülmeli, çevresel faktörlerin gözetilmeli (Bayraktar vd., 2008), ekolojik, sürdürülebilir ve yaşam kalitesine katkı veren dayanımı yüksek uzun ömürlü kentsel donatı elemanları üretilmelidir.

Ayrıca kentsel donatı elamanları;

• işlevsellik,
• estetiklik,
• ekonomiklik,
• kolay uygulanabilirlik,
• mukavemetli ve yüksek yapılabilirlik,
• standartlara uygunluk,
• ergonomiklik,
• özgünlük,
• dayanıklılık,
• kolay bakımı yapılabilirlik,
• taşınabilirlik malzeme ve işçiliğe uygunluk parametrelerine uygun olmalıdır (Yazıcı, 2007; Yıldırım, 2011).

Fonksiyonlar ve entegrasyon sağlanırken günümüzdeki ekoloji ve sürdürülebilirlik yaklaşımlarının kazandırıldığı kentsel donatı elemanları tasarlanmalıdır. Tasarımı etkileyen en önemli parametrelerden biri ise malzemedir. Gelişen teknoloji ile beraber çeşitli malzemeler bir arada kullanılarak istenen etki yaratılabilinmektedir (Çelik, 2015).

Malzemeler kullanıcıyı psikolojik olarak uyarmaktadır. Örneğin ahşap malzemeler huzur ve dinlenme hissi verirken, seramik malzemeler yaratıcılık ve hayal gücünü canlandırmaktadır. Beton malzeme ise uyarı ve güven duygusu verirken plastik gibi suni malzemeler ise mekana modernlik kazandırmaktadır. Kentsel donatı elemanlarında hem doğal ve yapay malzemeler hem de yeni teknolojik ve inovatif malzemeler kullanılmaya başlanmıştır. Yoğunluklu olarak ise ahşap, beton, metal, cam, plastik, akrilik, fiberglas, mermer, granit ve tuğla (Şekil 2) gibi malzemelerden yararlanılmaktadır (Çelik, 2015).

Bu araştırmada kentsel donatı elemanlarının ekolojik ve sürdürülebilir malzeme seçiminde nelere dikkat edilmesi gerektiği, çalışma ve uygulama hatalarının neler olduğu üzerinde durulmuştur.

2. Ağaç Malzeme Seçimi

Dış mekanlarda kullanılacak ağaç malzemeler, işlevsel olması, esteteik görünüş elde edilmesi, ekonomik olması, kolaylıkla uygulanabilmesi, mukavemetinin yeterli olması, ergonomik fonksiyonu sağlayabilmesi açısından en çok tercih edilen dış mekan donatı elemanlarıdır.

Kentsel donatı elemanlarında kullanılan ağaç malzemelerin uygun seçilmemesi ve yapılan uygulama hataları sonucunda uygulama sonrası ağaç malzeme ve kentsel mobilyalarda problemler ortaya çıkmaktadır. Bu kısımda ağaç malzeme seçiminde dikkat edilmesi gereken kurallar üzerinde durulacaktır.

• Ağaç Malzeme Seçiminde Dikkat edilmesi Gereken Kurallar

Kentsel mobilyalarda ağaç malzemeler birçok alanda kullanılmaktadır. Bu kısım kullanılacak ağaç malzeme seçiminde dikkat edilmesi gereken ağaç malzeme özellikleri üzerinde durulacaktır.

• Büyüme Hızı

Ağaç türleri odunları genellikle büyüme dönemi içerisinde her yıl çaplarına bir yıllık halka ilave ederler. İlkbahar ve yaz odunu sınırındaki boyutsal değişiklikler bu kısımlardaki film oluşturan yüzey işlemlerinde çatlaklara ve kabarmalara neden olabilirler. Yaz odunundaki boya veya vernik yıkımları bu şekildeki gerilmelerle başlar. Bu tabakalar teğet kesitlerde olduğu gibi geniş alanlar oluşturuyorsa, etkiler artar ve film oluşturan vernik veya boyalardaki yıkımlanma eğilimleri dar alanlı radyal kesitlerden oldukça fazla olur (Williams 2000). Meşe gibi sert odunların birçoğunun boya tutma performansları ilkbahar ve yaz odunu arasındaki farklılıklardan daha çok, hücre boyutu, dağılımı (dağınık/halkalı traheli) ve yoğunluğu ile ilişkilidir (Malkoçoğlu, 2006) . Bütün bunlara bağlı olarak; genellikle hem yapraklı hem de iğne yapraklı ağaç türlerinde dar yaz odunu oluşumu yanında, iç koşullarda teğet, dış koşullarda ise radyal kesitli odunların kullanımı önerilebilir.

• Özgül Ağırlık

Odun özgül ağırlığı; yüzey işlem karakteristiklerini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Özgül ağırlık türden türe olduğu gibi aynı türde bile önemli değişiklikler gösterir. Bilindiği gibi yüksek özgül ağırlıktaki odunlar düşük özgül ağırlıktaki odunlardan daha fazla çalışır. Bu bakımdan; dış koşullardaki kullanımlar için düşük özgül ağırlıktaki türler (özellikle iğne yapraklı) yanında, radyal kesitli ve dar parçalar iyi bir yüzey işlem performansı için önerilir. Aynı şekilde; çeşitli konstrüksiyonlardaki parça şekillerinde de yuvarlak kesitler öncelikli olmak üzere, kare ve dikdörtgen kesitler kullanılmalıdır. Bunların yanında; daha çok estetiğin arandığı iç koşullarda ise orta ve yüksek özgül ağırlıktaki ağaç türleri ile teğet kesitli geniş paçalar önerilmektedir.

• Budaklar

Budaklar, genellikle odundaki çoğu kusurların nedeni olarak düşünülürler. Budak odunu farklı özgül ağırlıkta olup, genellikle normal odundan yüksektir ve çevresindeki lifler çoğunlukla düzensizdir. Bu yapı, odunun işlenmesinde düzgün ve pürüzsüz bir yüzeyin elde edilmesini zorlaştırır. Özellikle, saydam yüzey işlemlerinde kusurlu renklenmelere yol açmaktadırlar. Budaklar, genellikle kusur olarak düşünülürse de kaynaşmış budaklı bazı iğne yapraklı ağaç cinsleri (Çam ve Sedir gibi) ayırt edici özellikleri nedeniyle modern mobilya ile iç dekorasyonda aranmaktadır (Malkoçoğlu 2002). Yüzey işlemleri yönünden, budaklı malzemelerde boyalardan daha çok su itici içeren koruyucular ve renklendiriciler gibi doğal sistemler için uygundur. Boyaların budaklar üzerindeki tutunması zayıftır ve budaklardaki reçine sızması uygun astarlama (gomlak v.b. ile) yapılmazsa renk bozulmalarına yol açabilmektedir (Anonym, 1999).

• Rutubet Miktarı

Rutubet odunun içerdiği su miktarı olup, hem hücre çeperlerinde hem de boşluklarında bulunur. Odunda % 25-30 dan fazla rutubet bulunduğunda (LDN) çeperlerle birlikte boşluklarda da su var demektir. Bilindiği gibi odun, ortam bağıl nemi ve sıcaklığına göre, bu miktarlar ile % 0 rutubet arasında çalışarak boyutlarını değiştirmektedir. LDN üzerinde odundaki su, boyanın yüzeye adhezyonu oldukça azaltması yanında, kullanım süresince kabarma ve soyulmasına yol açar. LDN altındaki rutubette önemli değişiklikler, odunda gerilmelere neden olacaktır. Bu gerilmeler belli miktarlar üzerinde ise; film esaslı yüzey işlem sistemlerinde odundaki daralmalar kabarma, şişmeler ise çatlak şeklindeki yıkımlar gösterir. Ayrıca su, bazı ağaç cinsleri (Sekoya ve Sedir) odunlarındaki suda çözülebilen ekstraktifleri çözerek kısa sürede boya rengini soldurur.

Odunun rutubet miktarı % 20’yi aşıyorsa, film esaslı yüzey işlemlerinde kabarma ve soyulmalar artar. Odundaki rutubet miktarı çeşitli yöntemlerle kolaylıkla kontrol edilebilmektedir. Ancak, çoğunlukla bu önemli faktör konstrüksiyon ve yüzey işlem sırasında ihmal edilmektedir. Odun, kullanım süresince ortam denge rutubet miktarını koruduğu sürece yeterli bir vernik veya boya tutma özelliğine sahiptir (Malkoçoğlu 2006).

• Ekstraktifler

Odunun fiziksel yapısı ve rutubeti yanında kimyasal bileşikleri yüzey işlem performansını etkiler. Yavaş büyüyen ağaç türleri fazla öz odunlu olarak bilinirler. Öz odun tanenler ve diğer polifenoller gibi birçok ekstraktif maddeleri bulundururlar. Sekoya, Sedir ve Kestane gibi çoğu ağaç cinsleri öz odunu bitkisel ve hayvansal zararlılara doğal dirençlidir. Odunlarda suda çözünen ekstraktiflerin bulunması yüzeyleri ve boyaların yüzeyini soldurabilir ve bu durum çoğunlukla ekstraktif sızması olarak bilinir. Bunlar, uygun bir astar katla macunlanmazsa yüzey işlemlerinde renk solması sorunlarına neden olabilirler. Ancak, bazı ekstraktiflerin çürümeye karşı direnç sağlaması renk solmasının neden olduğu sakıncalardan daha önemlidir

• Kesit Şekli

Teğet kesilmiş kerestelerin çoğu özellikleri, radyal kesilmiş keresteden farklıdır. Bunlar; görünüm veya desenleri, boyutsal stabilitesi ile kalkık liflilik ve lif ayrılması gibi işleme kusurları olarak belirtebilir. Kusurlar, film oluşturan yüzey işlem sistemlerinin adhezyonunu belirleyicidir ve genellikle olumsuz yönde etkiler. Yıllık halkalar teğet kesitte daha geniş alanlar oluşturarak odunun doğal yapısını ve görünümü belirginleştirerek daha güzel yüzeyler oluştururlar. Bu kesit şekli daha çok odunun doğal görüntüsünün istenildiği iç koşullardaki levha tipi masif mobilya ve dekorasyon uygulamalarda kullanılır.

• Yüzey Özellikleri

Yüzey kalitesi ve yapısı; odunun yüzey karakteristiklerini oldukça fazla etkileyen değişikliklerde ve yüzey işlem performansında önemli bir rol oynar. Genel olarak; çeşitli işlemlere tabi tutulan odunlarda kaba veya fazla pürüzlü olan yüzeylerin düzgün veya az pürüzlü yüzeylerden daha fazla yüzey işlemi gerektirir. Bu şekildeki parçalarda daha fazla yüzey işlem malzemesi uygulanması performansı artırır. Ayrıca, pürüzlü yüzeylerin oluşturduğu girinti veya çıkıntılar yüzey işlem adhezyonu arttırıcı daha fazla yüzey alanı sağlamaktadır (Malkoçoğlu, 2006). Son aştırmalar zımparalanmış odun yüzeylerinin yüzey işlem performansını ve dayanıklılığını arttırdığını göstermiştir.

• Performans Beklentisi

Odun; çelik ve beton gibi çoğu yapı malzemelerinin tersine biyolojik bir üründür. Ürünü oluşturan her bir elemanın görünümü, özellikleri ve performansı çok farklıdır. Odundan bir ürünün kullanım süresi dolaylı veya dolaysız birçok faktörle ilgilidir. Bunlardan türün özellikleri, sınıf karakteristikleri ve üretim kalitesi dolaysız; kullanım, depolama, istifleme ve bakımı ise dolaylı faktörleri kapsar.

Odunun performansı; iklim değişiklikleri, kişilerin yetenekleri, tasarım, birleştirme yöntemleri ve montaj ile dış koşullarda kapalı alanlar yanında, yapının örtülmesi veya kaplanması gibi diğer malzemelerle etkileşimlerini içeren bir çok faktöre bağlıdır (Kurtoğlu,2000). Uygun koşullar altında odun uzun bir dayanım süresine sahiptir. Bir kural olarak, çoğu az katlı ahşap yapılar 100 yıllık bir kullanım süresine göre tasarlanır ve inşa edilirler. Uzun bir kullanım (50 yıl) sonrası yapının dış cephenin yenilenmesi için önemli bir onarımın gerektiği düşünülür. Odun ve odun ürünlerini uygun rutubette yani hava kurusu rutubette tutmak uzun bir kullanım için diğer önemli bir etkendir. Dış koşullardaki su ve iç kaynaklardaki rutubete engel olacak şekilde uygun tasarlanan ahşap yapılar 100 yıldan daha uzun süre dayanım gösterebilirler. Yüzey işlem sistemleri, odun yüzeylerini dış hava koşullardaki bozunmalardan korur.

3. Ağaç Malzeme Yüzey İşlemleri Seçimi 

Dış mekanlarda ağaç malzemelerde kullanılacak yüzey işlemlerinin amacı, ağaç malzemenin korunması, estetik değer kazandırmak ve hijyenik (kolay silinmesi, temizlenmesi, mikrop barındırmaması gibi.) nedenlerle uygulanmaktadır. Özellikle kentsel mobilyalarda kullanılacak yüzey işlemlerinde, beklenen faydalı ömrünün artması ve estetik değer kazandırmak en önemli faktördür. Yüzey işlemleri seçiminde bir çok hatalar yapılmaktadır. Bu kısımda kullanılacak yüzey işlemleri ve gerekli kurallar üzerinde durulacaktır.

• Kentsel Mobilyalarda Kullanılacak Yüzey İşlemleri

Kullanılacak yüzey işlemleri genellikle kuruma tiplerine göre fiziksel veya kimyasal olabilmektedir. Fiziksel yüzey işlemleri kolay uygulanmaları yanında fazla miktarda solvent içermeleri ile bilinmektedir. Ayrıca bu tip sistemlerin dış koşullara dayanıklılık performansları zayıf olduğundan fazla tercih edilmezler. Kimyasal kuruyan sistemler ise dış koşullara daha dayanıklı olduklarından kent mobilyalarında tercih edilmektedir (Kurtoğlu 2000).

Yüzey işlemleri genelde ağaç malzemede katmam oluşturan (vernikler, boyalar) ve katman oluşturmayan (yağlar ve renklendiriciler) sistemler olarak da sınıflandırılmaktadır.

• Yüzey İşlemlerinin Seçimi

 Kentsel mobilyalarda yüzey işlemleri seçerken kullanılacak kentsel mobilya ve kullanılma amacı bilinmelidir. Genellikler saydam vernik, yarı saydam ve boyalar kullanılmaktadır. Dış mekan için ağaç malzemenin karşılaştığı en önemli sorunlar, güneş ışınları, yağmur gibi mekanik etkilerdir.

Yüzey işlemlerinde saydam vernik ve yarı saydam vernik uygulamalarında ağaç malzeme deseni belirgin bir şekilde görülür. Boya uygulamasında ise ağaç malzeme deseni görünmez. Eğer kullanım yerinde ağaç malzeme deseni önemli ise saydam yada yarı saydan vernik kullanılması gerekmektedir. Ağaç malzemenin deseninin görünmesi gerekmez ve boyadaki renk faktörü daha önemli ise örtücü denilen boya uygulamaları yapılmalıdır.

Yüzey işlemleri seçimi yaparken öncelikle sağlık etkisi, zararsız olması gerekmektedir. Solvent bazlı vernik ve boyalar uçucu organik bileşikler olması sebebiyle kullanımında dikkat edilmelidir. Son zamanlarda bu konuda çalışmalar ileri düzeyde gerçekleşmektedir.

Kullanılacak yüzey işlemlerinin dış koşullar dayanımı ve mekanik dirençlerinin yüksek olması gerekmektedir. Yapılan çalışmalarda tüm yüzey işlem sistemlerinin bu değerleri verilmektedir. Genellikle su bazlı, poliüretan ve akrilik sistemler önerilmektedir.

Bilindiği gibi dış koşullarda vernik dayanımları incelendiğinde saydam verniklerin 3-4 yıl, yarı saydan verniklerin 5-7 yıl ve örtücü (boyalar) sitemlerin ise 8-10 yıl dayandığı belirtilmektedir (Malkocoglu, Özdemir, Tiryaki 2012). Yüzey işlem sitemleri seçerken bu süreler önemli bulunmaktadır. Çünkü tekrar onarmak için yapılan harcamalar önemli bir miktar tutmaktadır.

4. Sonuç ve Öneriler 

Kentsel donatı elamanlarında ağaç malzemeler, işlevsellik, estetiklik, ekonomiklik, kolay uygulanabilirlik, mukavemetli ve yüksek yapılabilirlik, standartlara uygunluk, ergonomiklik, özgünlük, dayanıklılık, kolay bakımı yapılabilirlik, taşınabilirlik malzeme ve işçiliğe uygunluk parametrelerine uygun olduklarından en çok tercih edilen malzemelerden biridir.

Ağaç malzeme seçiminde ve kullanımında ağaç malzeme özellikleri iyi bilinmelidir. Kullanım yerinde yüzey özelliği, budak, rutubet, direnç, özgül ağırlık, beklene fayda  v.s. gibi etkenlerin bilinmesi gerekmektedir.

Ayrıca ağaç malzeme için koruma, estetik ve hijyeniklik sağlayan yüzey işlemlerinin seçimi de önemlidir. Yüzey işlemlerinin dayanım özellikleri, sağlık etkisi, mekanik dirençleri bilinmelidir. Ağaç malzeme deseninin belirgin bir şekilde ortaya çıkarılıp çıkarılmayacağı da dikkat edilmesi gereken etkenlerden biridir.

5846 sayılı yasa gereği lütfen gerektiği gibi kaynak göstermeden alıntı yapmayınız.!

Bu yayın “İstanbul Yeşil Alanlar Çalıştayı” ın da Bildiri olarak sunulmuştur. 05-06 Şubat 2020

Kaynaklar:

Aksu, Ö., V., 2012. Kent mobilyaları tasarımında özgün yaklaşımlar, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2 (6): 373-386.

Asatekin, M., 1981. Kentsel donatım öğeleri ve bütünsel yaklaşım gereği: Mimarlık s.18-19.

Aykut, F., 1997. Dış mekân kentsel donatı elemanlarında ahşap malzeme kullanımı: bartın belediye parkı örneği,Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.

Bayraktar, N., Tekel, A., Yalçıner Ercoşkun, Ö., 2008. Ankara atatürk bulvarı üzerinde yer alan kentsel donatı elemanlarının sınıflandırılması, değerlendirilmesi ve kent kimliği ilişkisi. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Ankara, 23, 1, 105-118.

Çelik, K., T., 2015. Cbs tabanlı bir yerleşke donatı bilgi sisteminin (yedbis) oluşturulması: karadeniz teknik üniversitesi kanuni yerleşkesi örneği, Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.

Çoban, E., 2013. Kent mobilyalarının bulundukları mekânlara etkileri: düzce örneği, Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Düzce.

Düzenli, T., Mumcu, S., Çiğdem, A., 2018. Peyzaj mimarlığı eğitiminde oturma donatısı tasarımı: ktü peyzaj mimarlığı bölümü örneğinde incelenmesi. Social Sciences (NWSAENS). 13(4): 126-134.

Düzenli, T., Yılmaz, S., Özkan, D., G., 2017. Peyzaj mimarlığı eğitiminde donatı-mekan ilişkisinin kurgulanması, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(48): 478-485.

Erdem, N., 1995. Kentsel donatı elemanları, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 45(1-2): 127-133.

Kaya, E. 2001. Otobüs durakları için şehir mobilyası tasarım kriterleri üzerine bir araştırma, endüstriyel tasarım yüksek lisans derecesi için gerekli şartları kısmen yerine getirerek enstitüye teslim edilen bir tez. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü. İzmir, Türkiye.

Kuter, N., Kaya, N., 2019. kentsel donatı elemanlarının peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi: çankırı örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 21(1): 81-96.

Sakal, A., N., 2007. Ankara’da kentsel donatıların peyzaj planlama ve tasarımı açısından analizi ve değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

URL-1,https://i.pinimg.com/originals/95/39/eb/9539eb6e2325671c4f725e0a8556de15.jpg adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-2, https://www.ahsapconsept.com/img/piknik-masasi-7_7948.jpg adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-3, http://instaluk.com/why-you-should-get-wooden-pergola-for-your-home-garden/ adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-4, https://www.uw-tuin.nl/product-moso-bamboe-ecologische-terrasplanken/ adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-5, https://www.gelar.com.tr/wp-content/uploads/2018/09/antalya-konyaalti-site-ici-kent-mobilyalari-1200x600.jpg adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-6, https://yapidergisi.com/wp-content/uploads/2019/07/s%CC%A7ekil-5-1.jpg adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-7, https://xxi.com.tr/uploads/2017/09/68fb0f22d2a2a3719817e4236a8da9ce.jpg adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-8, https://www.etebg.net/UserFiles/pictures/D9AC6210-5034-A609-7B24-E3038CCF463D.jpg?cache&w=1920 adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-9, https://www.emkapark.info/upload/2017/05/1.jpg adresinden alınmıştır (27.01.2020).

URL-10, https://www.kilsanblog.com/wp-content/uploads/2018/05/beylerbeyi-sarayi-tunc-heykeller.jpg adresinden alınmıştır (27.01.2020).

Yazıcı Süel,, A., B., 2007. Bir sosyal çevre olarak yerleşke kimliğinin oluşmasında donatı elemanlarının önemi: başkent üniversitesi bağlıca yerleşkesi üzerine alan çalışması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Yıldırım, C., 2011. Antalya kenti içindeki parklarda yer alan donatı elemanlarının estetik ve fonksiyon açısından değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.

Malkocoğlu A, Özdemir T, Tiryaki S, Vernikler Renklendiriciler ve Boyalar: Hangisini Seçmeli, Mobilya Dekorasyon Dergisi, 11(3), 198-212, 2012.

Williams, RS, Jourdain, CJ,George, ID, Robert, W., Son Hizmet Ömrünü Etkileyen Ahşap Özellikleri, Journal of Coatings Technology, 72, no.902, 35, 2000.

Malkoçoğlu, A., Mobilya Endüstrisinde Yüzey İşlemleri, Ders Notu (Yayınlanmamış), KTÜ Orman Fakültesi, Trabzon, 2002.

Anonim, Ahşap El Kitabı: Mühendislik Malzemesi Olarak Ahşap, USDA Orman Hizmetleri, Orman Ürünleri Laboratuvarı, Madison, WI, 1999

Malkoçoğlu, A, Özdemir T, Arz N., Odun Özellikleri ve Yüzey İşlemlerine Etkileri, KÜ Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 7 (1), 1-9, 2006.

Kurdoğlu, A., Ağaç Malzeme Yüzey İşleri, İÜ Orman Fakültesi, Fakülte Yayın No:463, İstanbul, 2000.